خلع ید زمانی مطرح می شود که فردی به طور غیر قانونی در اموال دیگری تصرف نموده و صاحب مال قصد داشته باشد که این مال را از تصرف خارج نماید. بنابراین اگر یک ملکی اعم از خانه، زمین، مغازه و یا آپارتمان که دارای یک سند رسمی است به شکل غیر قانونی به تصرف فردی به غیر از مالک در آمده باشد، فردی که سند مالکیت دارد، می تواند برای تخلیه ی آن دعوای خلع ید را مطرح سازد.
همچنین است اگر یک ملک مشاعی در اختیار بعضی مالکین باشد، دیگر مالکان می توانند برای تخلیه ی آن، دادخواستی مبنی بر خلع ید را علیه شریکی که ملک در تصرف وی است، تقدیم نماید. ما در مقاله ی زیر به بررسی نحوه ی اجرای خلع ید می پردازیم.
برای اقامه ی دعوای خلع ید به چه شرایطی نیاز است؟
برای اقامه ی دعوای خلع ید شرایط زیر نیاز است:
- مالک بودن خواهان
- تصرف خوانده
- غیر قانونی بودن تصرف
برای اقامه ی دعوای خلع ید باستی که حتما هر 3 شرط بالا برقرار باشد.
نحوه ی رسیدگی دادگاه
رسیدگی به دعوای مرتبط با خلع ید خارج از نوبت است ولی برای رسیدگی به آن بایستی هزینه ی دادرسی پرداخت گردد. دعوای خلع ید، دعوایی حقوقی است و در صلاحیت محکمه و دادگاه می باشد. چرا که به اموال غیر منقول مربوط می شود.
در این میان یک سری دعاوی نیز وجود دارند که به این دعوا مرتبط می باشند. مثل اجرت المثل، قلع و قمع و مطالبه ی خسارت. برای هر کدام از این دعاوی نیز هزینه ی دادرسی به صورت جداگانه محاسبه و از شاکی گرفته می شود.
نکته ای که در اینجا باید به آن اشاره کرد این است که اگر یک سری دعاوی در صلاحیت شوراهای حل اختلاف و یکسری در صلاحیت دادگاه باشد، همه ی آن ها در دادگاه رسیدگی می گردند.
تفاوت دعوای تخلیه ی ید با خلع ید
چنانچه بین مالک و متصرف، قراردادی مثل اجاره نامه وجود داشته باشد و در آن زمان دقیق تخلیه ی ملک مشخص شده باشد ولی مستاجر یا متصرف ملک را تخلیه نکنند، مالک می تواند علیه وی، دعوای تخلیه ی ید را مطرح نماید. گفتنی است این دعوا را هم می توان برای اموال منقول و هم برای اموال غیر منقول مطرح نمود.
این در حالی است که دعوای خلع ید برای زمانی است که ملکی به صورت غیر قانونی به تصرف فرد دیگری در آمده باشد و شما بخواهید وی را از ملک خارج نمایید.
اجرای حکم دعوای خلع ید چگونه است؟
نحوه ی اجرای حکم دعوای خلع ید مثل دیگر احکام مدنی است. پس از صادر شدن حکم قطعی و ابلاغش به خواهان، او بایستی اجرایش را از قسمت اجرای احکام درخواست نماید تا اجراییه صادر گردد. سپس دادورز اقدام به اجرای عملیات می کند.
هزینه ی دادرسی خلع ید
دعاوی خلع ید جزء دعاوی مالی به حساب آمده و هزینه ی دادرسی آن ها بر پایه ی مشخصی نیست. گفتنی است هزینه ی دادرسی خلع ید بر پایه قیمت ملکی که در آن منطقه از شهر یا روستا معامله می شود، محاسبه می شود.
چه افرادی می توانند در دادگاه طرح دعوی نمایند؟
در دعوی خلع ید یا باید مالک ملک و یا قائم مقام یا وکیل و یا نماینده ی حقوقی او به طرح دعوی بپردازد. در غیر این صورت، دادخواست وی ثبت نشده و در دادگاه به پرونده ی وی نیز رسیدگی نخواهد شد. چرا که لازمه ی رسیدگی به آن، مالکیت ملک است.
چند نکته درمورد خلع ید
در اینجا به ذکر چند نکته در رابطه با خلع ید می پردازیم:
- برای طرح دعوای خلع ید، اثبات مالکیت الزامی بوده و شما بایستی سند رسمی داشته باشید و یا مدرکی که مالکیت شما را در این زمینه اثبات نماید.
- دعوای خلع ید تنها از لحاظ حقوقی پیگیری می شود.
- در مورد املاک مشاع، طرح دعوی بر علیه همه ی شرکا ضروری نمی باشد.
- در ملک مشاع، طرح دعوی بر علیه تمامی متصرفین ضرری نمی باشد.