حضانت فرزند نوعی ولایت بر کودک است که این کار با هدف تربیت فرزند و انجام کارهایی است که به صلاح اوست. ما در مقاله ی زیر به بررسی شرایط حضانت فرزند می پردازیم.
سن حضانت فرزند
با توجه به این که طلاق تبعات بسیار بدی روی زوجین، اطرافیان و خصوصا فرزندان دارد، به همین علت، قوانینی برای حمایت کردن از فرزندان در قالب حضانت فرزندان وضع شده است تا کودکان بدین طریق آسیب کمتری ببینند.
طبق قانون، حضانت فرزندان اعم از دختر یا پسر تا سن 7 سالگی بر عهده ی مادر است. این در حالی است که حضانت فرزندان دختر از سن 7 تا سن 9 سالگی و همچنین حضانت فرزندان پسر از سن 7 سالگی تا سن 15 سالگی بر عهده ی پدر است. البته اگر حضانت داده شده در هر سنی به مصلحت فرزند نباشد، حکم دادگاه تغییر می کند.
شرایط گرفتن حضانت فرزند
قانون برای حاضن ( پدر فرزند) و حاضنه ( مادر فرزند) شرایطی را در نظر گرفته است. این شرایط عبارتند از:
- عقل
- اسلام
- ازدواج نکردن مادر
- سلامت جسمانی
- شایستگی اخلاقی
- توانایی عملی
- زندگی در یک مکان ثابت
سلب شدن حق حضانت
حق حضانتی که به عهده ی والدین است، ممکن است در یک شرایطی از والدین کودک سلب گردد که این می تواند به دلیل تقاضای یکی از نزدیکان، قیم یا خویشان طفل باشد.
در این رابطه قانون، مقرر کرده است که هر گاه بر اثر انحطاط اخلاقی والدین یا عدم مواظبت آن ها، صحت جسمی فرزند و یا تربیت اخلاقی وی در خطر باشد، دادگاه در این مواقع می تواند با تقاضای یکی از بستگان یا قیم کودک، فرد دیگری را برای این کار انتخاب نماید.
مواردی که باعث سلب شدن حق حضانت می شود عبارتند از:
- مسکر بودن
- اعتیاد به قمار و مواد مخدر
- ابتلا به بیماری های روانی مثل جنون
- سوء استفاده از فرزند یا اجبار وی برای ورود به مشاغلی مثل تکدی گری و قاچاق.
- فوت
- ازدواج زوجه
چنانچه فردی که حضانت فرزند را بر عهده گرفته، یکی از مشکلات بالا را داشته باشد، دادگاه حضانت فرزند را به فرد دیگری که مصلحت می داند می سپارد و نفقه ی فرزند را از پدر او می گیرد.
در طلاق توافقی حضانت فرزند چگونه است؟
در طلاق توافقی زوجین می توانند در مسئله ی حضانت فرزندان با یکدیگر توافق نمایند. چنانچه طبق توافق، حضانت فرزند به مادر وی داده شود، پدر مسئول پرداخت نفقه و هزینه های فرزند است.
حال اگر پدر از پرداخت این نفقه امتناع ورزد، طبق قانون، مجازات وی از 6 ماه تا 2 سال حبس می باشد.
پس از فوت والدین حضانت فرزند به عهده ی چه کسی است؟
طبق قانون، در صورت فوت هر یک از والدین، نگهداری و حضانت فرزند به عهده ی والد زنده می باشد. مثلا در صورت فوت کردن پدر فرزند، حضانت فرزند به عهده ی مادر می باشد. البته اگر دادگاه، مادر فرزند را دارای صلاحیت نداند، حضانت را از او می گیرد.
در مواقعی که هر دو والد فرزند فوت کرده باشند، حضانت به عهده ی جد پدری می افتد و در صورت نبود وی، نزدیکترین خویشان فرزند به ترتیب ارث، حضانت را به عهده می گیرند.
نحوه ی ملاقات با فرزند
طبق قانون، هر یک از والدین که حضانت فرزند را به عهده ندارد، حق ملاقات با فرزند را دارد. تعیین مکان و زمان ملاقات و دیگر جزئیات، با دادگاه است. طبق همین قانون، هر کدام از والدین می توانند در فواصل مشخص با فرزند ملاقات کنند و حتی انحطاط اخلاقی پدر یا مادر نیز نمی تواند باعث جلوگیری از ملاقات فرزندش شود.
مادر یا پدری که حضانت فرزندشان را به عهده دارند، نمی توانند فرزند را از مکان حضانت خارج نمایند، مگر در شرایط ضروری که بایستی برای این کار از دادگاه اجازه بگیرند.
همچنین اگر حاضن یا حاضنه مانع ملاقات والد دیگر گردد، والد می تواند در دادگاه موضوع سلب صلاحیت را مطرح نماید.