نفقه فرزند یکی از حقوقی است که امروز به بررسی آن می پردازیم.
طبق قانون، نگهداری فرزند جزء تکلیف ابوین است که با نام حضانت فرزند شناخته می گردد. گفتنی است حضانت فرزند مستلزم حقوقی برای والدین است که نفقه ی اولاد یکی از آن حقوق است. ما در مقاله ی زیر به بررسی این موضوع که نفقه فرزند چیست؟ می پردازیم.
نفقه فرزندان شامل چه چیزهایی می شود؟
نفقه ی فرزند شامل غذا، لباس، تهیه مسکن و اثاثیه ی منزل به اندازه ی رفع حاجت است. همان طور که در مقدمه نیز به آن اشاره کردیم نفقه در درجه ی اول به عهده ی پدر می باشد. در مواقعی که والدین از یکدیگر جدا شده اند ولی حضانت فرزند به عهده ی مادر است، حق نفقه از پدر فرزند ساقط نمی گردد و وی بایستی مبلغی را به طور توافقی به مادر پرداخت نماید.
چنانچه پدر فرزند فوت کرده باشد یا پدرش توانایی نفقه دادن را نداشته باشد، جد پدر ی کودک موظف به پرداخت نفقه هستند. در مواقعی که جد پدری فوت کرده است، این مهم بر عهده ی مادر و بعد از مادر به عهده ی جد مادری است.
نفقه ی فرزندان چگونه تعیین می گردد؟
میزان نفقه را کارشناسان دادگاه خانواده تعیین می کنند. او بعد از گفت و گو با والدین و بررسی زندگی کنونی و وضعیت مالی پدر، میزان نفقه را تعیین می نماید. گفتنی است میزان نفقه ی فرزند برای همه یکسان نمی باشد و زندگی در شهرهای بزرگ، پایتخت، شهرهای کوچک، روستا، سطح سواد والدین و شغل والدین از مواردی هستند که بر مبلغ نفقه تاثیر می گذارند.
فرزندان تا چه سنینی می توانند نفقه دریافت نمایند؟
طبق ماده 48 قانون، فرزندان دختر تا زمانی که شوهر نکرده یا شغل ندارند و فرزندان پسر تا بیست سالگی و پس از آن در صورتی که معلول باشند و یا در حال تحصیلات دانشگاهی باشند، می توانند از کمک هزینه اولاد، مستمری بازماندگان و بیمه ی والدین خویش برخوردار گردند.
همچنین طبق قانون، چنانچه دختران طلاق گرفته و شغلی نداشته باشند ولی پدرشان، دارای درآمد بوده و شاغل باشد، می توانند از مستمری پدر خود استفاده نمایند.
البته عکس قضیه نیز صدق می کند و آن این است که اگر پدر ناتوان و معسر باشد، فرزندان متمکن وی مکلف به انفاق می باشند و در صورت نبود آن ها به عهده ی نوه ها می باشد و هیچ یک از خویشان ملزم به پرداخت نفقه نیستند.
آیا اشتغال مادر بر پرداخت نفقه از سوی پدر تاثیر می گذارد؟
وضعیت رفاهی مادر بر تعیین نفقه فرزند تاثیر می گذارد. چرا که وضعیت وموقعیت مادر به صورت ناخودآگاه بر وضع زندگی فرزند اثر می گذارد. مثلا مادری که در هنگام اقامه دعوی در یک منطقه بالا زندگی می کند، دادگاه برای او و فرزندش نفقه ی بیشتری را منظور می کند.
نفقه ی فرزند از چه زمانی بایستی پرداخت شود؟
برخلاف نفقه زن که زن می تواند نفقه عقب افتاده ی خودش را طلب کند، نفقه فرزند مربوط به آینده است نه هزینه های گذشته. بنابر این اگر نفقه فرزندی معوق شده باشد، نمی شود آن را مطالبه نمود. نفقه ی فرزند از زمان دادخواست محاسبه می شود نه پیش از آن.
مجازات نپرداختن نفقه فرزندان
چنانچه پدری تمکن مالی داشته ولی نفقه ی فرزندان خود را نپردازد؛ طبق قانون مجازات می شود. طبق ماده ی 53 قانون، مجازات چنین فردی، حبس تعزیری درجه ی 6 از شش ماه تا دو سال است. البته این جرم قابل بخشش بوده و رسیدگی به آن مستلزم شکایت از سوی شاکی است. در این مواقع چون کودک امکان شکایت کردن را ندارد، مادر یا افراد دیگر اعلام کننده این جرم به دادستان می باشند. این قانون حتی برای فرزندان تحت سرپرستی و فرزندان ناشی از لقاح مصنوعی نیز می باشد.